Waar voorheen jaarrekeningen en verantwoordingsinformatie handmatig of via deels gestandaardiseerde processen werden aangeleverd, is nu een duidelijke beweging zichtbaar richting volledige digitale ketens. Tussen alle technische termen als XBRL, RGS en system-to-system zitten echter ook mensen, keuzes, en concrete uitdagingen.
In een open gesprek met Margriet Zonneveld-Hoogland (partner auditpraktijk en voorzitter branchegroep woningcorporaties bij BDO) en Jeroen Reuver (ketenmanager bij SBR-wonen en bestuurder bij een kleine woningcorporatie) wordt zichtbaar hoe de praktijk zich ontwikkelt, welke kansen digitalisering biedt en waar de sector nog worstelt met de overgang van maatwerk naar standaardisatie.
De jaarlijkse verantwoordingsplicht: complex en gelaagd
Wie denkt dat het aanleveren van verantwoordingsinformatie slechts een administratieve sluitpost is, vergist zich. Woningcorporaties doorlopen een zorgvuldig proces, waarin systemen, normen, accountants en toezichthouders samenkomen. “Het begint vaak met de WOZ-bezitstabel,” vertelt Jeroen, “waarin op woningniveau data worden aangeleverd. Daarna ontstaat er een technische keten van verwerking, conversie naar XBRL en uiteindelijk indiening via het portaal van SBR-wonen.”
Voor de accountant is dit proces even belangrijk als gelaagd. Margriet licht toe hoe zij met haar team niet alleen de cijfers controleert, maar ook kijkt naar de naleving van regels op het gebied van bijvoorbeeld woningtoewijzing, verkoop en aanbestedingen. “Dat leidt tot twee assurance-rapporten: één op de cijfers en één op wet- en regelgeving.”
Ondanks de voortschrijdende techniek blijft er vaak handwerk nodig. “Veel gegevens moeten handmatig worden aangevuld,” stelt Jeroen. “Dat is arbeidsintensief en foutgevoelig, vooral voor kleine corporaties die niet altijd beschikken over een volledig ERP-systeem.”
Van marktwaarde naar beleidswaarde: inhoudelijke diepgang
Niet alleen de techniek, ook de inhoud van de jaarstukken verandert. Zo vervangt de beleidswaarde vanaf boekjaar 2026 definitief de marktwaarde in de jaarrekening. Deze verschuiving is niet louter cosmetisch; ze vraagt om andere data, andere processen en een andere controleaanpak. “De beleidswaarde is gebaseerd op onderhoudsbegrotingen die soms wel zestig jaar vooruitkijken,” aldus Margriet. “Dat betekent dat wij nu ook moeten kijken naar technische staat, sloopscenario’s, en de wijze waarop deze informatie tot stand komt.” Vooruitkijken wordt daarmee onderdeel van het controleproces, en dat vraagt zowel van corporaties als accountants om verdieping.
Digitalisering en standaardisatie: kans en uitdaging
Digitalisering wordt vaak gepresenteerd als oplossing — en dat is het ook, mits de onderliggende data kloppen. Jeroen: “System-to-system aanlevering werkt alleen als de data uniform zijn, juist zijn en correct gestructureerd. En daar wringt het vaak. Bouwjaren die ontbreken, verschillende interpretaties van vierkante meters, verschillen in ERP-systemen — het maakt standaardisatie lastig.”
Zowel Margriet als Jeroen zijn groot voorstander van het gebruik van het Referentie Grootboekschema (RGS), waarmee financiële data op uniforme wijze kunnen worden vastgelegd. Toch erkennen zij dat de adoptie niet snel genoeg verloopt. “Corporaties hebben het druk. Ze hebben te maken met enorme opgaven op het gebied van verduurzaming, leefbaarheid en bewonersparticipatie. Dan schiet de implementatie van RGS er weleens bij in,” stelt Margriet.
Bij de grotere corporaties zien zij vaak meer mogelijkheden om te investeren in digitalisering, terwijl kleinere corporaties afhankelijk zijn van beperkte middelen en soms ook van externe administrateurs. Jeroen wijst op de noodzaak van ondersteuning: “Voor de kleintjes is dit niet alleen een technische uitdaging, maar ook een organisatorische.”
De Kamer van Koophandel en XBRL: verplicht digitaal
Voor de jaarrekening die bij de KvK wordt gedeponeerd, geldt vanaf boekjaar 2025 een verplichte digitale aanlevering in XBRL-formaat, omdat woningcorporaties wettelijk worden aangemerkt als grote ondernemingen. Dit in tegenstelling tot de dVi, waar nog handmatige invoer mogelijk is. “Je kunt bij de KvK in 2026 niet inloggen en cijfers intoetsen,” benadrukt Jeroen. “Je moet een correct XBRL-bestand kunnen uploaden, anders lukt het niet.” Dit stelt extra eisen aan systemen én aan datakwaliteit. En dat raakt ook aan de rol van leveranciers zoals Aareon. Zowel Margriet als Jeroen zien hier een belangrijke verantwoordelijkheid. “Zorg dat systemen het RGS goed ondersteunen, help bij de inrichting van stamdata en maak het zo eenvoudig mogelijk om de juiste outputformaten te genereren,” adviseert Margriet. Jeroen vult aan: “Zeker bij kleine corporaties moeten oplossingen gebruiksvriendelijk zijn. Geen extra stappen, geen complexe scripts, maar intuïtieve processen die helpen in plaats van belasten.”
Blik op de toekomst: ketensamenwerking en continuïteit
De technologische vernieuwingen zijn niet zonder risico’s. De complexiteit van het werk neemt toe, terwijl het verloop bij corporaties stijgt. “We zien dat kennis soms bij één of twee mensen ligt,” stelt Margriet. “Als die uitvallen, ontstaat er direct een kwetsbaarheid. Technologie kan helpen, maar alleen als het proces eromheen goed is ingericht.”
Wat daarbij helpt, is de toenemende samenwerking binnen de sector. Initiatieven vanuit Aedes, het gebruik van standaardmodellen, en samenwerkingsverbanden zoals de Vernieuwde Stad dragen bij aan een gemeenschappelijke basis. Ook Jeroen ziet hierin kansen. “De vier convenantpartijen achter SBR-wonen trekken steeds meer samen op. Dat brengt rust en structuur in de informatie-uitvraag.”
Aareon SBR
In april heeft Aareon onderzoek gedaan welke software woningcorporaties gebruiken voor het opstellen van de jaarrekening en het jaarverslag. Op basis van deze inzichten zijn we in gesprek gegaan met diverse partijen. Dit heeft geleid tot een waardevolle samenwerking met Visma Connect.
Samen brengen we binnenkort Aareon SBR op de markt: een oplossing waarmee woningcorporaties eenvoudig en veilig rapportages kunnen aanleveren aan instanties zoals de KvK en SBR-wonen (dVi en dPi). Deze oplossing vervangt de bestaande SBR-koppeling binnen Assets & Treasury en maakt automatische dPi-aanlevering nu ook mogelijk vanuit Tobias 365.
Wat biedt Aareon SBR?
- Automatische dataverzameling uit je bronsystemen (zoals Tobias 365 in combinatie met het datalake).
- Validatie van gegevens in een overzichtelijk portaal, zonder handmatige invoer.
- Directe aanlevering via Digipoort.
- Tijdsbesparing, minder fouten en volledige controle over het proces.
Planning
Deze zomer starten we met de ontwikkeling van Aareon SBR. In september/oktober voeren we de eerste tests uit met een pilotklant. Vanaf oktober 2025 kunnen woningcorporaties die willen werken met deze oplossing starten met de on-boarding.
Samen sturen op eenvoud, betrouwbaarheid en toekomstbestendigheid De digitalisering van verantwoording vraagt om meer dan techniek: het is een gezamenlijke opgave waarin standaarden, systemen en menselijke maat elkaar moeten versterken. Voor woningcorporaties betekent dit investeren in datakwaliteit, procesinrichting en kennisborging met oog voor de dagelijkse praktijk én de lange termijn. Oplossingen zoals Aareon SBR kunnen hieraan bijdragen, mits zij aansluiten bij de behoeften van de sector. Door samenwerking te zoeken en de complexiteit terug te brengen tot werkbare processen, ontstaat ruimte voor wat echt telt: verantwoording die inzicht geeft én ondersteunt bij het realiseren van maatschappelijke opgaven.
Wil je op de hoogte worden gehouden van Aareon SBR en de ontwikkelingen bij Aareon, meld je dan aan via het onderstaande contactformulier.
